Pristupanje Trojnom paktu
Potpisivanje protokola o pristupanju Trojnom paktu
Dana 25. marta 1941. godine, jugoslovenska vladina delegacija, koju su predvodili njen predsednik Dragiša Cvetković i ministar inostranih poslova Aleksandar Cincar-Marković, u bečkoj palati Belvedere, u prisustvu Adolfa Hitlera i drugih zvaničnika sila Osovine, potpisala je Protokol o pristupanju Jugoslavije Trojnom paktu, uz koji su pridružene tajne note ministara inostranih poslova Nemačke i Italije, kao i pisma Dragiše Cvetkovića o prijemu tajnih saopštenja o specijalnim povlasticama i garancijama koje su Nemačka i Italija priznale Jugoslaviji. Stroga diskrecija dugo je prekrivala sadržinu tih dokumenata.
Trojni pakt je bio vojnopolitički savez fašističkih zemalja Nemačke, Italije i Japana o nasilnom uspostavljanju novog svetskog poretka na ruševinama versajskog sistema iz 1919. godine i osiguranju svetske dominacije triju država pa bazi podele interesnih sfera i zaključen je 27. septembra 1940. godine.
U KATEGORIJI JUGOSLAVIJA 1941-45 NA NAŠEM SAJTU MOŽETE PRONAĆI ZANIMLJIVE KNJIGE KOJE OBRAĐUJU OVAJ NESREĆNI PERIOD NAŠE ISTORIJE
U prva tri člana Pakta izložena je suština toga saveza:
1. Japan priznaje i poštovaće vođstvo Italije i Nemačke pri stvaranju novog
poretka u Evropi.
2. Nemačka i Italija priznaju i poštovaće vođstvo Japana pri stvaranju novog
poretka u istočnoj Aziji u širem smislu reči;
3. Nemačka, Italija i Japan saglasili su se da sarađuju pri svojim težnjama koje
počivaju na goreobeleženoj osnovici. One, osim toga, primaju obavezu da se
uzajamno pomažu svim političkim, privrednim i vojničkim sredstvima ako bi
jedna od sila potpisnica bila napadnuta od koje sile koja sad ne učestvuje u
evropskom ratu ili u kinesko-japanskom sukobu.
Sve ostale zemlje koje su prišle Paktu preuzele su na sebe obavezu da stave svoju teritoriju, vojsku i sve zemaljske potencijale za ostvarivanje ciljeva formulisanih u citiranim tačkama Trojnog pakta. Samo Jugoslaviji nisu nametnute te obaveze. Protokol su potpisali Cvetković i Cincar-Marković, s jugoslovenske strane, Ribentrop, Ćano i general Ošima, u ime sila Osovine. Uz Protokol su priložene note istovetnog sadržaja ministra Nemačke, Ribentropa, i Italije, Ćana, koje su adresovane na predsednika jugoslovenske vlade Cvetkovića. U njima se, pored ostalog, kaže: „Povodom današnjeg pristupanja Jugoslavije paktu triju sila, nemačka vlada (u noti grofa Ćana stoji italijanska vlada), potvrđuje svoju odluku da u svako doba poštuje suverenitet i integritet Jugoslavije.”
Predsednik jugoslovenske vlade D. Cvetković je, u istovetnim notama ministrima Nemačke i Italije, potvrdio da je primio na znanje odluke Nemačke i Italije „da će uvek poštovati suverenitet i teritorijalni integritet Jugoslavije”. U prilozima protokolu nalaze se i tajna saopštenja Ribentropa i Ćana, koja su takođe adresovana na ličnost predsednika jugoslovenske vlade, kao i odgovor D. Cvetkovića na ta saopštenja.
Ribentrop je od jugoslovenske vladine delegacije zahtevao da ne objavljuje garancije iz obzira prema drugim državama koje su pristupile Paktu bez povlastica kakve su date Jugoslaviji. Međutim, skrivanje primljenih garancija koje je jugoslovenska vlada dobila od sila Osovine poslužila je kao povod za erupciju gneva u Jugoslaviji protiv vlade i kneza Pavla, jer je u javnosti preovladalo osećanje da je vlada primila sve obaveze koje su nametnute i drugim zemljama potpisnicama Trojnog pakta.
Naime, vest da je vladina delegacija u Beču potpisala akt o pristupanju Trojnom paktu, koja nije bila propraćena obaveštenjima o povlasticama koje su sile Osovine garantovale Jugoslaviji, nastalo je veliko uzbuđenje u zemlji koje je rezultiralo pučem od 27. marta u kojem je veliku ulogu odigrala obaveštajna služba Velike Britanije. Epilog puča je katastrofa u Aprilskom ratu, rasparčavanje i nestanak Kraljevine Jugoslavije, kao i više stotina hiljada mrtvih.
Demonstracije 27. marta 1941.